Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου 2012

Αποπηγάδι - Άη Γιάννης

Άποψη της θέας από το Αποπηγάδι
  Το εκκλησάκι αυτό έχει ξεχωριστή σημασία για μας, αλλά και για την ευρύτερη περιοχή, αφού κατά την παραμονή της γιορτής του Αγίου στις 24 του Ιούνη κάθε χρόνο, πλήθος κόσμου έρχεται στη χάρη του. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1050 μέτρων και έχει μια εξαίρετη θέα. Ο επισκέπτης, ο οποίος θα ανέβει στο εκκλησάκι, όχι μόνο κατά την παραμονή ή την ημέρα της γιορτής, αλλά και οποιαδήποτε άλλη φορά, μπορεί να απολαύσει ένα θαυμάσιο τοπίο. Τα Χανιά με το λιμάνι τους, το κάμπο με τα πορτακαλοχώρια και το καταπράσινο τοπίο, από το Κολυμβάρι μέχρι τη Γραμβούσα, το Ακρωτήρι, τη Σκλόκα και τις βόρειες πλευρές των Λευκών Ορέων με τα πανέμορφα χωριά της ρίζας, τη νύχτα τα χωριά του κάμπου και τα φωτισμένα Χανιά. Αλλά ακόμα ομορφότερα το πρωί, ο επισκέπτης αντικρίζει τη πανέμορφη ανατολή του ήλιου μέσα από τη θάλασσα.


  Πιο ψηλά ακόμα από το σημείο που βρίσκεται το εκκλησάκι είναι η κορυφή του Αποπηγαδιού ή «Τριεθνές», δηλαδή το σημείο όπου χωρίζει τις τρεις επαρχίες: Κυδωνία, Κίσαμο και Σέλινο. Νοτιοανατολικότερα βρίσκεται ο Αη - Ζήνας, η κορυφή του Αποπηγαδιού με υψόμετρο 1280 μ. Σήμερα γίνεται μια πολύ μεγάλη προσπάθεια από Αγερηνιώτες και σχεδόν έχει ολοκληρωθεί ένας καινούριος πετρόκτιστος Ναός.
Το εκκλησάκι με το βοηθητικό δωμάτιο, χιονισμένα. Δεκέμβριος 2011

  Το εκκλησάκι του Αη - Γιάννη κτίστηκε το 1873, όπως μας ενημερώνει ανάγλυφη πλάκα η οποία βρίσκεται πάνω από την είσοδο του Ναού. Κτήτορας ο Στυλιανός Σηφάκης από την Αγία Ειρήνη Σελίνου. Είναι άγνωστο σε μας για ποιο λόγο το έκτισε εκεί, καθώς επίσης και γιατί προς τιμή του γενεθλίου Ιωάννου του Προδρόμου. Τα κτήματα στην περιοχή αυτή ανήκαν στους Τούρκους και λέγεται ότι χρειάστηκαν πολλές προσπάθειες για να πάρουν την άδεια οι Χριστιανοί (ίσως μεγάλα μπαξίσια) να το κτίσουν.  

  Μέχρι το 1897, οπότε οι Τούρκοι άρχισαν να εγκαταλείπουν την Κρήτη, ο τόπος αυτός ήταν σημείο συνάντησης επαναστατών και οπλαρχηγών. Ασφαλώς πάρθηκαν σημαντικές αποφάσεις, για τους αγώνες της Κρήτης υπέρ της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Πιο πάνω από το εκκλησάκι, νότια είναι το «Καρακόλι» (karakoli-τούρκικη λέξη σημαίνει αστυνομικός σταθμός). Εκεί υπάρχουν ακόμα χαλάσματα από ένα Πύργο-φυλάκιο, από αυτά που κτίστηκαν σε διάφορες περιοχές της Δυτικής Κρήτης κυρίως, μετά την επανάσταση του 1866. Ήταν τοποθεσίες, κλειδιά, καίρια περάσματα, για να μπορούν σι Τούρκοι να ελέγχουν τις Κινήσεις των επαναστατών. Αυτά τα φυλάκια ήταν επανδρωμένα με Τούρκους φρουρούς. Το φυλάκιο αυτό φανερώνει πόση σημασία έδιναν οι Τούρκοι στο πέρασμα του Αποπηγαδιού.
  Προς τη νοτιοανατολική πλευρά του Αη Γιάννη είναι μια πηγή με κρυστάλλινο παγωμένο νερό και αιωνόβια πλατάνια που κάθε διαβάτης και επισκέπτης μπορεί να βρει λίγη ξεκούραση, να απολαύσει τη δροσιά και το πανέμορφο τοπίο. Υπάρχει και η μαντινάδα, η οποία ακούγεται στα γλέντια στην περιοχή μας, όταν κάποιος θέλει να επαινέσει τη συντροφιά: «Τέθοια παρέα όμορφη, κι όποιος τση βρει ψεγάδι, πρέπει να βρει και τον νερού πού 'ναι στ’ Αποπηγάδι».
 Η τοποθεσία αυτή που είναι η πηγή και γύρω από το εκκλησάκι, ονομάζεται μέχρι σήμερα «Γητεμένη Βρύση». Η παράδοση, η οποία διασώθηκε μέχρι τις μέρες μας, θέλει το νερό αυτό να έχει ιαματικές ιδιότητες και το θεωρεί αγίασμα.
 Όταν ο Άγιος Ιωάννης ο Ερημίτης, έφυγε από τον Αζωγυρέ Σελίνου για να βρει τόπο να ασκητέψει μόνος του, πέρασε από εδώ και έμεινε για κάποιο χρονικό διάστημα.
   Ο τόπος αυτός της Γητεμένης βρύσης, όπως και άλλες όμορφες περιοχές της Κρήτης, όπου υπάρχουν φυσικές πηγές και ξωκκλήσια, έχει γράψει τη δική του Ιστορία. Την παραμονή της γιορτής, το γλέντι γίνεται εδώ, αλλά και σε άλλες περιπτώσεις χαράς, κυρίως σε βαφτίσια. Οι παλαιότεροι μας διηγούνται, ότι την παραμονή της γιορτής υπήρχαν πολλές ταβέρνες. Μια χρονιά θυμούνται 7 ταβέρνες και 7 συγκροτήματα καλλιτεχνών (βιολί-λαούτο). Δε χρησιμοποιούσαν τότε μεγαφωνικές συσκευές μη υπάρχοντος ηλεκτρικού ρεύματος. Τις ταβέρνες τις έφερναν άνθρωποι από το Σέμπρωνα, από τα Π. Ρούματα, από τη Σπίνα, Αγία Ειρήνη, Πρασέ κ.λ.π. Τα είδη κυρίως που σέρβιραν ήταν βραστό κρέας, κρασί, τσικουδιά, ποτό μέντα, λουκούμια για το γυναικείο πληθυσμό και καφέ από ένα τσικάλι που έβραζε νερό και ο καφές ψηνόταν στα κάρβουνα. Πολυτέλεια ήταν τελευταία και καμιά γκαζόζα. Τα κέρδη ήταν ελάχιστα. Σε ένα άλογο ή σε δύο, με καφάσια (ξύλινα κιβώτια), φόρτωναν όλα τα είδη της ταβέρνας.
Παλιές παρέες την παραμονή της γιορτής στο γλέντι
   Οι προσκυνητές ερχόταν με άλογα, αλλά και πάρα πολλοί με τα πόδια, πολλές φορές ξυπόλητοι, από τα χωριά της Κισάμου, Παλ. Ρούματα, Βουκολιές, από τα χωριά του Σελίνου, Κάντανος, Σπίνα, Αγία Ειρήνη και όλο το ανατολικό Σέλινο και βέβαια από τα χωριά της Κυδωνίας, του κάμπου, τα Χανιά κ.λ.π. Τα άλογα διανυκτέρευαν στο χώρο που σήμερα είναι οι πλατείες των αυτοκινήτων. Πολλά παρατράγουδα συνέβαιναν τη νύχτα εκείνη. Πηγαίνοντας οι προσκυνητές να πάρουν τα άλογα τους το ξημέρωμα μετά τη Θεία Λειτουργία, διαπίστωναν πολλές φορές ότι κάποια πράγματα είχαν γίνει άφαντα: Φορτώματα (τα σχοινιά από τα άλογα), Σιντζαντέδες (υφαντά καλύμματα), χαλινάρια, ακόμα και σαμάρια είχαν εξαφανιστεί πολλές φορές.
  Κάποτε άναβαν και φωτιές αναβιώνοντας τον Κλήδονα, σήμερα όμως δε διατηρείται το έθιμο αυτό. Πολλές φορές γινόταν και αγώνες πάλης, ανεπίσημα βέβαια, που κάποτε κατέληγαν σε πραγματικούς καυγάδες μεταξύ των νέων των γύρω χωριών.

  Μέχρι το 1926 το εκκλησάκι του Αη - Γιάννη ανήκε στην Ενορία της  Αγίας Ειρήνης Σελίνου, επειδή ασφαλώς κτίστηκε από Αγιερηνιώτη. Οι Σεμπρωνιώτες όμως οι οποίοι εν τω μεταξύ είχαν αγοράσει από τους Τούρκους ολόκληρη τη Βόρεια πλευρά του Αποπηγαδιού διεκδικούσαν και το εκκλησάκι αφού ήταν πια στην περιοχή τους. Οι Αγερηνιώτες δεν επέτρεπαν στον εφημέριο του Σέμπρωνα να πάει να λειτουργήσει. Υπήρχε μια συνεχής διαμάχη μεταξύ των δύο χωριών. Το 1927 οι Σεμπρωνιώτες σύμφωνα με την προσωπική μαρτυρία του γέροντα Ζαχαρία Μπομπολάκη, αφού είχαν ειδοποιήσει τους Αγερηνιώτες ανέβηκαν την παραμονή της γιορτής με τα όπλα και με τον εφημέριο της ενορίας τους παπά - Μανώλη Κουκουράκη και έκαναν τον εσπερινό και τη Θεία Λειτουργία τα ξημερώματα. Από τότε υπήρχε μια ψυχρότητα με τους Αγιερηνιώτες μέχρι τον πόλεμο του 1940. Μετά τον πόλεμο τα πράγματα εξομαλύνθηκαν και μάλιστα το καμπαναριό που υπάρχει σήμερα το έκανε δώρο η αρχιτέκτονας Μαρία Σηφάκη το 2006, η οποία είναι δισεγγονή του κτήτορα Στυλιανού Σηφάκη. Η καμπάνα που έχει το καμπαναριό σήμερα είναι αφιέρωμα των «Ιωάν. Ε. Δημητρουλάκη και Αικατ. Ι. Μπομπολάκη (1925) από το Καμπανοχυτήριο Γ. Κελαϊδή».
Το εκκλησάκι πριν την επέκταση
  Το πρώτο εκκλησάκι ήταν ακόμα πιο μικρό. Το 1952-53 από κεραυνό έπαθε μεγάλη ζημιά το καμπαναριό και ένα μέρος από το εκκλησάκι. Έτσι δόθηκε η ευκαιρία να γίνει γενική επισκευή και ανακαίνιση, μεγάλωσαν λίγο και το εκκλησάκι και μεταφέροντας τα υλικά με ζώα, έφτιαξαν με τσιμέντο τη σκεπή. Εφημέριος ήταν ο πατήρ Εμμανουήλ Αγγελίδης. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 τοποθετήθηκε σιδερένια πόρτα και παράθυρο, τα οποία αργότερα αντικαταστάθηκαν με ξύλινα για να αρμόζουν και με το περιβάλλον. Το τέμπλο που υπάρχει σήμερα, μετέφεραν στους ώμους τους τα παιδιά του χωριού από της Πέτρας-Σελί το 1963. Εφημέριος τότε ο πατήρ Κωνσταντίνος Μαρκάκης.
  Το 1970 μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας και 20- 30 άτομα έκαναν κλήρωση ενός κριού που είχε τάμα ο Γεώργιος Αθαν. Μιχελάκης. Η είσπραξη από την κλήρωση ήταν 1310 δραχμές. Έγινε η πρώτη κουβέντα και ήταν η πρώτη φορά που έπεσε η ιδέα για αμαξωτό δρόμο από τον Σέμπρωνα προς το εκκλησάκι. Αποφάσισαν να είναι το ποσόν αυτό το ξεκίνημα για την υλοποίηση της ιδέας αυτής που βέβαια φαινόταν πολύ μακρινή και δύσκολη. Το αυτοκίνητο είχε αρχίσει να μπαίνει σιγά-σιγά στη ζωή τους. ‘Ενα κίνητρο ακόμα για την απόφαση αυτή, ήταν ένα τάμα που είχε κάποιος Μανωλεδάκης Μανούσος από τη Λίμνη Κυδωνίας (5.000 δραχμές), να δώσει όταν θα ξεκινούσε μια τέτοια προσπάθεια. Τον επόμενο χρόνο στάλθηκαν γράμματα σε όλους τους ξενιτεμένους του Σέμπρωνα, σε Αμερική - Γερμανία - Αυστραλία και ζητήθηκε η βοήθεια τους για το σκοπό αυτό. Η ανταπόκριση από πολλούς ξενιτεμένους ήταν συγκινητική. Ακόμη αποφασίστηκε κάθε οικογένεια από το χωριό να δώσει 1000 δρχ. την εποχή που η ώρα κόστιζε 200 δρχ. στο μηχάνημα (μπουλντόζα) που έκανε τη διάνοιξη.
  Μετά από πολλές συζητήσεις, αποφάσισαν ο δρόμος περάσει μέσα από το χωριό για να δίδει πιο πολύ ζωή, επειδή λόγω της αστυφιλίας, αλλά και της μετανάστευσης, ήδη είχε αρχίσει να μειώνεται ο πληθυσμός του. Ίσως ήταν πιο εύκολη η διάνοιξη του δρόμου από της Πέτρας Σελί. Όμως προτίμησαν μέσα από το χωριό, επειδή στη σκέψη ήταν να ενωθούν στη συνέχεια και με τα Παλαιά Ρούματα, όπως και έγινε, αφού μας συνδέουν πολλοί συγγενικοί και κοινωνικοί δεσμοί. Θέλησαν να ξεκινήσουν με τον πιο ορθόδοξο τρόπο, μέσω Κοινότητας, γι’ αυτό κάλεσαν τους μηχανικούς της Νομαρχίας να κάνουν τις σχετικές μελέτες. Ήρθαν οι μηχανικοί, ανέβηκαν μέχρι το «Τρουλί» με τα πόδια για να έχουν μια γενική εικόνα. Με πρόχειρους υπολογισμούς, μας είπαν ότι Θα απαιτηθούν γύρω στα 6.000.000 δραχμές. Είχαν συγκεντρώσει τότε 30.000 δραχμών τα οποία έπρεπε για να ξεκινήσει κάποια μελέτη να τα καταθέσουν στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Σκέφθηκαν ότι αν κατέθεταν χρήματα στο Παρακαταθηκών δε θα έφθαναν ούτε για 100 μέτρα. Έτσι ούτε στο τραπέζι που είχαν ετοιμάσει, κάλεσαν τους μηχανικούς και αφού συζητήσαν το θέμα αποφάσισαν να ξεκινήσουν μόνοι τους. Το πρώτο χρόνο, το 1971, έφθασαν μέχρι το "Κάτω Αντρικουκίδι" Εκεί ανέβασαν τα πράγματα της ταβέρνας, που ξεκινήσαν να οργανώνουν για το σκοπό του δρόμου, με το αυτοκίνητο του Αντώνη Μιχελάκη το μοναδικό αγροτικό που είχαν τότε στο χωριό. Το δεύτερο χρόνο ανέβηκε ο δρόμος μέχρι το εκκλησάκι! Το πρώτο Ι.Χ. που ανέβηκε την παραμονή της γιορτής στις 4 η ώρα, ήταν της Χριστίνας Γριφάκη από την Κάντανο, συζύγου του γιατρού Γριφάκη, ένα Φολξ-Βάγκεν κατσαρίδα. Ο δρόμος βέβαια ήταν πολύ δύσκολος.
  Οργάνωναν μια ταβέρνα κάθε χρόνο και κάποια κλήρωση για να βελτιώνουν και να συντηρούν το δρόμο αυτό, ο οποίος ήταν ένα σπουδαίο επίτευγμα για όλο το χωριό, τη συγκεκριμένη εποχή. Εκείνη την περίοδο υπήρχαν πολλά νέα παιδιά στο χωριό που έδιναν ζωή τόσο στην καθημερινότητα όσο και σε όλες τις εκδηλώσεις του χωριού, είχαν ομόνοια, ενότητα, αγάπη και διάθεση για εργασία και προσφορά. Χρειαζόταν προσωπική εργασία, την οποία με μεγάλη προθυμία και ευχαρίστηση πρόσφεραν, αλλά και υλική βοήθεια. Τα ζώα τα οποία καταναλώνονται ακόμα και σήμερα στην ταβέρνα προσφέρονται κάθε χρόνο, όπως και κρασί, τσικουδιά, τυρί, αλλά και προσωπική εργασία στην ταβέρνα. Το 1995 δόθηκαν στην ταβέρνα 16 πρόβατα και κατσίκες!!!
  Το 1982 επεκτάθηκε η πλατεία στη Γητεμένη Βρύση και κτίστηκε το σπιτάκι που υπάρχει, διότι το παλαιό είχε σχεδόν γκρεμισθεί. Εμπειροτέχνης μάστορας ο Αγριμανάκης Κλεόμβροτος. Το 1982-83 διαμορφώθηκε η πλατεία στο Εκκλησάκι. Φυτεύτηκαν δέντρα (λεύκες - κυπαρίσσια - ιτιές - πλατάνια). Το νερό ήρθε από τα «Μαύρα Πηλά» με λάστιχο. Πολλοί είχαν μεγάλες αμφιβολίες για τα δέντρα αυτά αν ευδοκιμούσαν. Ιδιαίτερα ευδοκίμησαν τα πλατάνια και οι λεύκες. Το 1988-89  ο Φραγγέδης ο Μανώλης από την Αμερική έφερε 3 έλατα καθώς είχε ενθουσιαστεί με το τοπίο. Στο αεροδρόμιο δεν του επέτρεπαν να τα πάρει και τους είπε ότι τα πηγαίνει σε μια Εκκλησία στην Κρήτη, έτσι τον άφησαν να τα περάσει και να τα φέρει.
Το 1988 επειδή ο κόσμος που ανέβαινε κάθε χρόνο ήταν και περισσότερος και πολλές χρονιές όταν φυσούσε βοριάς ή ανατολικός, υπήρχε σοβαρό πρόβλημα για τους προσκυνητές, αποφασίστηκε να φτιαχτεί ένα υπόστεγο μπροστά από το εκκλησάκι, από ξύλο καστανιάς. Μάστορας ο Κλεόμβροτος Αγριμανάκης. Κτίστηκε στη νότια πλευρά του Ναού ένα μικρό δωμάτιο ως βοηθητικός χώρος, το οποίο έλυνε πρακτικά προβλήματα κατά την ημέρα της γιορτής, αλλά και σε άλλες περιπτώσεις (βαφτίσια κ.λ.π.). Το 1995 τοποθετήθηκε το πλακάκι στο πάτωμα του Ναού (Λουράκης Μανώλης) και το 1998 η ξύλινη πόρτα και το παράθυρο (Τζουβαδάκης Μανώλης). Το 2000 τοποθετήθηκε κεραμοσκεπή στο Εκκλησάκι, στο υπόστεγο και στο βοηθητικό χώρο. Το 2006 καινούριο καμπαναριό δώρο όπως προαναφέρθηκε από την αρχιτέκτονα Μαρία Σηφάκη. Η πέτρα ήρθε από το Βάμο Αποκορώνου. Το 2006 αγοράστηκαν 300 καρέκλες για τις ανάγκες της ταβέρνας και το 2007 πάγκοι και τραπέζια.

  Εμείς σαν νέα γενιά του Σέμπρωνα θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους, επώνυμους ή ανώνυμους, γνωστούς και αγνώστους, ενορίτες και μη, δωρητές, αφιερωτές, όσους προσέφεραν μικρό ή μεγάλο ποσόν, λιγότερο ή περισσότερο και όλους αυτούς που κατά καιρούς εργάσθηκαν, διέθεσαν κόπο και χρόνο στον τόπο τούτο.

Το μεγαλύτερο μέρος του κειμένου πάρθηκε από το βιβλίο.

1 σχόλιο:

  1. Ο Σεβαστός ιερέας Γεώργιος Φραντζεσκακης δεν αναφέρετε σε όλο αυτό το ωραίο θέμα που ανεβάσετε και είναι νωμιζω απαράδεκτο

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...