Πέμπτη 24 Νοεμβρίου 2011

Δίνε των οζώ σου ζάλα, για να κατεβάζουν γάλα...

  Μια από τις κυριότερες ασχολίες στο Σέμπρωνα ήταν και είναι η κτηνοτροφία. Κυρίως η εκτροφή αιγοπροβάτων.
  Κάποτε υπήρχε ένας ικανός αριθμός χοιρινών, πουλερικών και ένας αριθμός βοοειδών, από τα οποία κάποια διέθεταν οι χωριανοί στο εμπόριο και κάποια ήταν για να καλύπτουν τις ανάγκες της οικογενείας. Στο Σέμπρωνα τα ζώα ανέκαθεν είχαν άφθονη φυσική τροφή (κάστανα, πατάτες, βελανίδια, τον ορό από το γάλα-χουμά-) και έτσι έδιναν και δίνουν εξαιρετική ποιότητα κρέατος.
  Παλιότερα που δεν υπήρχαν στάβλοι για να προστατευτούν τα αιγοπρόβατα από την κακοκαιρία, στις αρχές του Δεκέμβρη τα έπαιρναν οι βοσκοί και τα κατέβαζαν σε περιοχές με χαμηλότερο υψόμετρο (τα λεγόμενα χειμερινά χειμαδιά=προστατευόμενοι τόποι για το ξεχειμώνιασμα των κοπαδιών), κάποια από τα οποία ήταν ιδιόκτητα και άλλα τα ενοικίαζαν μέχρι τέλη Μαρτίου ή αρχές Απριλίου που θα εξέλιπε ο κίνδυνος του χιονιού. Τότε επέστρεφαν στα θερινά χειμαδιά γύρω από το χωριό, γινόταν και ο απογαλακτισμός (σάκασμα) των μικρών ζώων και ξεκινούσαν το άρμεγμα για παραγωγή γραβιέρας, ανθοτύρου και μυζήθρας στα τυροκομεία - τα Μιτάτα.


   Σήμερα υπάρχουν περίπου 2.300 πρόβατα και 2.400 κατσίκες στο χωριό. Από αυτά κατά κανόνα τα πρόβατα περνούν το μεγαλύτερο διάστημα του χρόνου μέσα στο χωριό ενώ οι κατσίκες σε λίγο υψηλότερα σημεία στις κορυφές γύρω από αυτό.
Μιτάτα-Τυροκομεία: Η λέξη μιτάτο κατάγεται από τη λατινική metatum, η οποία σημαίνει στρατιωτικό κατάλυμα. Στους βυζαντινούς χρόνους η λέξη μιτάτο σήμαινε την υποχρέωση των πολιτών να παρέχουν κατάλυμα και τροφή στους ταξιδεύοντες κρατικούς υπαλλήλους ή πολίτες. Σήμερα σημαίνει το κατάλυμα του βοσκού. Συνήθως απαρτίζεται από το τζάκι-χώρος τυροκόμησης (ο οποίος κατασκευάζεται από δύο πέτρες κάθετες στην περίμετρο του τοίχου-πυρομάχι), τον ανηφορά, τις θυρίδες (λίθινα ντουλάπια μέσα στο σώμα του τοίχου) για να φυλάγονται εργαλεία ή/και τροφές και εξωτερικά την τραπεζαρία.  Όταν το μιτάτο είναι διπλό, τότε ο ξώκουμος είναι η κατοικία και ο μεγάλος κούμος είναι ο χώρος του τυροκόμου. Δίπλα στους κούμους κατασκευάζεται ξηρολιθικά η μάντρα ενώ το σύμπλεγμα ολοκληρώνεται με το τυροκέλι (ημιυπόγειο ή κούμος), για να φυλάσσεται και να ωριμάζει το τυρί. Οι αρχιτέκτονες αναφέρονται στα μιτάτα ως σπιτοκάλυβα ή θολωτά σπίτια συνδέοντας την καταγωγή τους με την κλαδοπλεκτική καλύβα. Οι αρχαιολόγοι αναφέρονται σε αυτά με τους όρους θολωτές κατασκευές ή θολωτά μιτάτα, συνδέοντας τα με τάφους. Η ομοιότητα των μιτάτων με τους κυκλικούς τάφους της μινωικής περιόδου είναι βέβαιη έπειτα από την ανακάλυψη στο Φουρνί των Αρχανών το 1965 από το Γ. Σακελλαράκη μιας ασύλητης βασιλικής ταφής. Ο Xanthoudides (1924) ανέσκαψε τάφους στη Μεσαρά και υποστήριξε ότι ο τρόπος κατασκευής αυτών είναι ίδιος όπως αυτός των μιτάτων.
Ταράχτης. Κυλινδρικό ξύλο για το ανακάτεμα του γάλακτος στο καζάνι για να ξεχωρίσει το τυρί. Στο κάτω του μέρος είχε ακτινωτά περασμένα μικρά πολύκλαδα ξυλάκια.
Τσιβέρα. Μικρή ξύλινη πλατφόρμα για να βάζουν πάνω το τουπί με το τυρί να στραγγίζει. Ήταν τρίγωνη με ποδαράκια σαν σκαμνί, με χείλη που προεξείχαν προς τα πάνω και κουτσουνάρι στη μια γωνία για να χύνεται ο χουμάς από κει σε ένα δοχείο.
Κουτάλα. Μεγάλη, ξύλινη, τρυπητή για να βγάζουν τη μυζήθρα από το καζάνι.
Σπάτουλα. Μεγάλη, ξύλινη, για να ξύνουν το πάτο του καζανιού να μην τσικνώσει.
Τουπί από καλάμια (και βέργες λιγαριάς ο σκελετός) για τις μυζήθρες.
Τουπί για το τυρί, από βέργες ιτιάς κι αργότερα από λαμαρίνα.
Τα είδη των τυριών που έφτιαχναν τότε στα μιτάτα ήταν το κεφαλοτύρι και η μυζήθρα.
Για το πήξιμο χρησιμοποιούσαν αγαστέρα, δηλαδή το αποξηραμένο περιεχόμενο του στομαχιού αρνιού ή κατσικιού που δεν είχε φάει παρά μόνο γάλα. Το είχαν σφάξει δηλαδή πριν σακάσει.
  Για το πήξιμο του γάλακτος χρησιμοποιούμε χυμική πυτιά (ή πυθιά) –η ζωική έχει απαγορευτεί-προερχόταν από τον τέταρτο στόµαχο των µηρυκαστικών ζώων. Στην αγορά υπάρχουν διάφοροι τύποι πυτιάς, άλλοι σε µορφή σκόνης και άλλοι σε υγρή κατάσταση και σε διάφορες δυναµικότητες. Σήμερα κατασκευάζονται πυτιές από µικροοργανισµούς που έχουν την ιδιότητα να ενεργούν σχεδόν µε τον ίδιο τρόπο όπως και η πυτιά που προέρχεται από τα ζώα.

Γύρω από το Σέμπρωνα υπήρχαν τουλάχιστον 14 μιτάτα-τυροκομεία, από τα οποία σήμερα λόγω και των εγκαταστάσεων που έχουν δημιουργηθεί εντός του χωριού (γύρω στα 25 στέγαστρα) δεν λειτουργεί κανένα.

  Ρωτήστε για γραβιέρα, ανθότυρο, μυζήθρα (πηχτόγαλο) και τυρομάλαμα (μαλάκα) στην εποχή τους!!!

Πληροφορίες και κομμάτια του κειμένου ελήφθησαν από το βιβλίο, ή όπου αλλού οδηγούν τα links.

Παρακάτω...

Τρίτη 22 Νοεμβρίου 2011

Το κάστανο στο Σέμπρωνα και όχι μόνο

  Αγγειόσπερμο, δικότυλο φυτό η καστανιά ανήκει στην τάξη των Φηγωδών και στην οικογένεια των Φηγοειδών με 12 είδη φυλλοβόλων, αιωνόβιων μεγάλων δέντρων ιθαγενή των εύκρατων περιοχών του βορείου ημισφαιρίου.
  Η καστανιά είναι πανάρχαιο δέντρο όπως αποδεικνύεται από διάφορα ευρήματα της εποχής του Χαλκού. Ήταν η τροφή των φτωχών το μεσαίωνα αλλά και κατά τη διάρκεια της κατοχής.
Οι καστανιές είναι μεγάλα δέντρα συνήθως και το ύψος τους μπορεί να φτάσει τα 35 μέτρα. Είναι είτε αυτοφυή είτε καλλιεργούνται για τους νόστιμους καρπούς τους και για την καλή σε ποιότητα ξυλεία τους αλλά και σαν καλλωπιστικά σε διάφορα πάρκα. Οι καστανιές πρέπει να βρίσκονται σε υψόμετρο πάνω από 250 μέτρα και δεν ευδοκιμούν σε χαμηλότερα υψόμετρα. Πολλαπλασιάζονται με σπόρο, με μοσχεύματα και με εμβολιασμό. Το δέντρο ανθίζει κατά την άνοιξη και τα κάστανα ωριμάζουν από τις αρχές Σεπτεμβρίου μέχρι τέλη Νοεμβρίου ανάλογα με τις συνθήκες και την ποικιλία.
  Κάθε δέντρο μπορεί να δώσει από 30-50 κιλά κάστανα. Το μέγιστο της απόδοσης θεωρείται το 50ό-60ό έτος της ηλικίας του. Τα ασβεστολιθικά πετρώματα είναι απαγορευτικά για την ανάπτυξη του φυτού.
   Ο καρπός της, το κάστανο, βρίσκεται μέσα σε ένα ξυλώδες περίβλημα που έχει αγκάθια εξωτερικά και ανοίγει όταν οι καρποί ωριμάσουν. Ανάλογα με το είδος, μέσα στο περίβλημα υπάρχουν 2-3 καρποί και σε άλλα είδη μόνο ένας.


 Το μέγεθος του κάστανου έχει να κάνει με την υγρασία, τη ποικιλία και τη σύσταση του εδάφους. Η συγκομιδή γίνεται με το χέρι. 
  Θεραπευτικές χρήσεις: Τα φύλλα της καστανιάς έχουν αποχρεμπτικές ιδιότητες. Το έγχυμα και εκχύλισμα τους χρησιμοποιείται σε αρρώστιες των βρόγχων και κατά του κοκίτη. Το αφέψημα των φύλλων ανοίγει την όρεξη, τονώνει τον οργανισμό και βοηθάει στη χώνευση. Τα φύλλα χρησιμοποιούνται και για τους ρευματισμούς. Η φλούδα του δέντρου είναι στυπτική και χρησιμοποιείται για να ρίξει τον πυρετό. Τα κάστανα, ωμά ή ψητά, και το αφέψημα που γίνεται αν βράσουμε το αγκαθωτό περίβλημα τους καταπολεμούν τη διάρροια. O καρπός της καστανιάς χρησιμοποιείται σαν φάρμακο για αρκετές αρρώστιες αλλά και στη μαγειρική με θαυμάσια αποτελέσματα.
  Ο καρπός της: Η καστανιά δικαιολογημένα λέγεται και «αρτόδεντρο». Ο καρπός της δίνει 191 θερμίδες ανά 100 γραμμάρια. Το κάστανο περιέχει 48% νερό, 45% γλυκίδια, 3% πρωτείνες, πολλά ορυκτά άλατα, κυρίως ποτάσιο, καθώς και σημαντικές ποσότητες βιταμίνη Β1 και φυλλικού οξέος. Το κάστανο αποτελεί μια πλήρη τροφή, ιδανική για παιδιά στην ανάπτυξη, για όσους αναρρώνουν και για αθλητές.
  Θρεπτική αξία: Τα κάστανα έχουν υψηλή θρεπτική αξία, καθώς είναι πλούσια σε βιταμίνες και φυτικές ίνες, ενώ περιέχουν ελάχιστο λίπος και καθόλου χοληστερόλη και νάτριο. Οι περισσότεροι ξέρουμε ότι οι ξηροί καρποί είναι πλούσιοι σε λιπαρά, όμως το κάστανο αποτελεί εξαίρεση. Περιέχει τα λιγότερα λιπαρά από όλους μόλις 1 γραμμάριο ανά μερίδα (τρία κάστανα). Ακόμα όμως κι αυτή η μικρή ποσότητα λίπους αποτελείται κυρίως από μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα. Τα κύρια λιπαρά οξέα του κάστανου είναι το λινελαϊκό και το λινολενικό οξύ, δηλαδή τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα, γνωστά για την προστατευτική τους δράση στο καρδιαγγειακό.
  Η περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες είναι υψηλή 13 gr ανά μερίδα ή 87% της συνολικής ενεργειακής σύστασης, γι αυτό και το κάστανο έχει χρησιμοποιηθεί σε συνταγές ως υποκατάστατο δημητριακών ή ακόμα και ως λαχανικό! Σημαντικό ποσοστό των υδατανθράκων στον καρπό αποτελούν οι φυτικές ίνες, απαραίτητες για την καλή λειτουργία του εντέρου. Η περιεκτικότητα σε πρωτεϊνη είναι χαμηλή 1 γραμμάριο ανά μερίδα, αλλά περιέχει σε ικανοποιητικές ποσότητες όλα τα απαραίτητα αμινοξέα, αποτελώντας έτσι ένα τρόφιμο υψηλής πρωτεϊνικής αξίας.
  Πλούσια πηγή βιταμίνης C: Το κάστανο είναι ο μοναδικός ξηρός καρπός που περιέχει βιταμίνη C, και μάλιστα σε ποσότητα 12 γραμμαρίων ανά μερίδα, που αντιστοιχεί στο 20% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης. Επίσης αποτελεί καλή πηγή βιταμινών του συμπλέγματος Β. Συγκεκριμένα, περιέχει θειαμίνη, που είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος, ριβοφλαβίνη και βιταμίνη Β6, που βοηθούν στο μεταβολισμό των θρεπτικών συστατικών, και φολικό οξύ. Τέλος, αποτελεί καλή πηγή καλίου, που είναι απαραίτητο για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, της καρδιακής συστολής και της υδατικής ισορροπίας του οργανισμού.
  Στην Ελλάδα ο καστανάς είναι από τα πιο παλιά και παραδοσιακά επαγγέλματα και η εικόνα ενός ανθρώπου με μία μικρή ψησταριά με το όνομα φουφού,να ψήνει κάστανα το χειμώνα στους δρόμους των μεγάλων πόλεων έχει μείνει κλασσική. Καστανιές βρίσκονται και στις ορεινές περιοχές της Κρήτης όπως είναι και το χωριό μας. Ονομαστές ποικιλίες είναι τα κάστανα Πηλίου και Κρήτης.
 Στο πολύτιμο «Φυτολογικό Λεξικό» τού Π. Γ. Γεννάδιου αναφέρεται: «Πολλαχού της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Γαλλίας τα κάστανα αποτελούσι την κυρίαν τροφήν των αγροτών· βραζόμενα επί εν τέταρτον της ώρας και ακολούθως αποξηραινόμενα εν κλιβάνω και αλεθόμενα μεταβάλλονται εις άλευρον εξ ού παρασκευάζεται είδος άρτου και μάζης (polenta*) ευγεύστου και θρεπτικωτάτης, ής μεγάλη κατανάλωσις γίνεται ιδίως εν Κορσική.» Πολλές φορές αυτό το αλεύρι το χρησιμοποιούν όπως τον νισεστέ ή το κορν-φλάουρ για να «δέσουν» υδαρή παρασκευάσματα, μια και έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε άμυλο. Αυτό δίνει και τη βελούδινη υφή στα κάστανα. Το εν λόγω αλεύρι και γενικά ο καρπός του καστάνου, έσωσαν σε μεγάλο βαθμό τους κατοίκους της περιοχής μας κατά τη διάρκεια της Κατοχής.
  Κατά την περίοδο της συγκομιδής μπορεί ο επισκέπτης να προμηθευτεί κάστανα στο χωριό μας, σε τιμές παραγωγού και σε άριστη ποιότητα!
  Στο κλείσιμο της ανάρτησης αυτής σας παραθέτουμε τη τοπική παραδοσιακά Χανιώτικη συνταγή της γιαγιάς "Πατάτες με τα κάστανα", όπως πολύ όμορφα παρουσίασε η φίλη μας Αλεξάνδρα στο δικό της blog. Καλή σας όρεξη!


 Πληροφορίες και κομμάτια του κειμένου ελήφθησαν από οπου οδηγούν τα links.
Παρακάτω...

Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 2011

Καμπί

 "Όποιος πιει από το νερό αυτό γίνεται Σεμπρωνιώτης
και δε θέλει να ξαναφύγει από το Σέμπρωνα..."
  "Αν και δεν περιέχει θρεπτικά συστατικά, το νερό που αντιπροσωπεύει το 65% του ανθρώπινου σώματος, είναι ουσιώδες για τη ζωή: μεταφέρει θρεπτικές ουσίες στα όργανα και τους ιστούς που τις χρειάζονται. Το νερό διατηρεί τον όγκο του αίματος και βοηθά στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος. Τα 2/3 περίπου του νερού περιέχονται στα κύτταρα του σώματος ενώ το 1/3 περίπου βρίσκεται στα αιμοφόρα αγγεία και μία μικρή ποσότητα βρίσκεται μεταξύ των κυττάρων και παρέχει ελαστικότητα στους ιστούς. Το νερό παρέχεται με τη λήψη τροφίμων και ποτών. Επί πλέον, οι μεταβολικές διαδικασίες που εμπλέκονται στην παραγωγή ενεργείας δημιουργούν στον οργανισμό 0.5 περίπου λίτρα νερού καθημερινά.

 Καθημερινά απαιτούνται δύο λίτρα νερού για την αναπλήρωση της απώλειας που προκαλείται από την αναπνοή, την εφίδρωση και την αποβολή υγρών και στερεών. Η εφίδρωση προκαλείται από την αύξηση της σωματικής θερμοκρασίας λόγω υψηλών εξωτερικών θερμοκρασιών ή έντονης σωματικής άσκησης. Τα κύτταρα του εγκεφάλου που ελέγχουν την εφίδρωση ενεργοποιούνται και οι ιδρωτοποιοί αδένες εκκρίνουν νερό στο δέρμα όπου και εξατμίζεται, μειώνοντας τη θερμοκρασία του σώματος. Η διαδικασία αυτή αυξάνει τη συγκέντρωση αλατιού στο αίμα, προκαλώντας την αίσθηση της δίψας. Αν δεν αναπληρωθεί το νερό οι κανονικές σωματικές λειτουργίες καταρρέουν.
 Οι επιστήμονες δεν έχουν κατανοήσει πλήρως τη δίψα, αλλά φαίνεται ότι και ο εγκέφαλος ανταποκρίνεται σε μηνύματα από το στόμα, το λάρυγγα, το στομάχι και πιθανώς το έντερο όσον αφορά στην ποσότητα και το είδος των υγρών που έχουν ληφθεί. Τα μηνύματα αυτά ακυρώνουν την αίσθηση της δίψας.
 Στους ηλικιωμένους ανθρώπους οι μηχανισμοί που δημιουργούν την αίσθηση αυτή είναι λιγότερο αποτελεσματικοί, επομένως έχει σημασία να λαμβάνουν τακτικά υγρά για πρόληψη της αφυδάτωσης."
   Στο Αποπηγάδι και στους γύρω λόφους που περιβάλλουν το χωριό μας, υπάρχουν πάρα πολλές φυσικές πηγές, πάνω από 80 τον αριθμό. Προς το Βορειοδυτικό τμήμα του χωριού, στη θέση "Καμπί" υπάρχει μία φυσική πηγή με παγωμένο νερό. Λέγεται ότι είναι το νερό του Αποπηγαδιού, το οποίο χάνεται από ένα σημείο και μετά και ξαναπηγάζει εδώ.
   Στην ευρύτερη περιοχή αυτής της Πηγής υπάρχουν και άλλες πηγές που καθώς ενώνονται δημιουργείται ο ποταμός Σεμπρωνιώτης ο οποίος φτάνει στις Βουκολιές και στη συνέχεια χύνεται στον Ταυρωνίτη. Έχει όλο το χρόνο νερό. Το ποτάμι αλλά και οι όχθες του δεξιά και αριστερά είναι γεμάτο πλατάνια και άλλα δένδρα που δημιουργούν ένα πανέμορφο τοπίο.
   Κατά μήκος του ποταμού ήταν κάποτε ο δρόμος για τις Βουκολιές όπου πήγαιναν οι χωριανοί στο Παζάρι του Σαββάτου τα αγροτοκτηνοτροφικά τους προϊόντα.

Πληροφορίες και κομμάτια του κειμένου ελήφθησαν από το βιβλίο, ή όπου αλλού οδηγούν τα links. Ευχαριστούμε για τις φωτογραφίες την Αρετή Σπυρ. Μιχελάκη.
Παρακάτω...

Τετάρτη 9 Νοεμβρίου 2011

Ο Άγιος Γεώργιος

Από τους δημοφιλέστερους Αγίους σε όλο τον χριστιανικό κόσμο. Ονομάζεται, επίσης, Μεγαλομάρτυς και Τροπαιοφόρος. Ειδικά στην Κρήτη, δεν υπάρχει περιοχή που να μην έχει εξωκλήσι ή εκκλησία αφιερωμένη στη μνήμη του, ενώ το όνομα Γεώργιος (Γιώργης) είναι από τα πλέον συνηθισμένα.
Ως των αιχμαλώτων ελευθερωτής
και των πτωχών υπερασπιστής,
ασθενούντων ιατρός, βασιλέων υπέρμαχος,
τροπαιοφόρε, μεγαλομάρτυς Γεώργιε,
πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ
σωθήναι τα ψυχάς ημών.

  Ο Άγιος Γεώργιος κατέχει μια σημαντική θέση στο λαϊκό εορτολόγιο. Οι εορτές του Αγίου Γεωργίου (23 Απριλίου - Όταν συμπέσει με τη σαρακοστή - την Μεγάλη εβδομάδα - αναβάλλεται και εορτάζεται τη Δεύτερη ημέρα του Πάσχα.) και του Αγίου Δημητρίου (26 Οκτωβρίου) ελαμβάνοντο παλαιότερα ως χρονικά ορόσημα για τις αγροτικές και ποιμενικές συμφωνίες (προσλήψεις βοσκών, καλλιέργεια κτημάτων κλπ), καθώς διαιρούν τον χρόνο σε δύο εξάμηνα. Η γιορτή μέσα στην πασχαλινή περίοδο δίνει την ευκαιρία για ένα ανοιξιάτικο πανηγυρισμό στα πολλά εξωκλήσια και τις στάνες των κτηνοτρόφων, με προσφορά γαλακτερών στους επισκέπτες και ζωοθυσίες (κουρμπάνια) προς τιμή του Αγίου.
  Ο Άγιος Γεώργιος θεωρείται ως προστάτης του πεζικού του ηρωικού αυτού σώματος, το οποίο ανέκαθεν υπήρξε το πιο πολυάριθμο όπλο σε αναλογία με τα λοιπά σώματα. Από της 9ης Απριλίου 1864, με πρόταση του τότε Υπουργού των Στρατιωτικών Π. Κορωναίου, κανονίστηκε όπως οι πολεμικές σημαίες των συνταγμάτων του Ελληνικού Στρατού φέρουν την εικόνα του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου Στρατηλάτου
  Ο Μεγαλομάρτυς Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος είναι ο προστάτης-Άγιος της στάνης.

Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Σέμπρωνα

  Ο Ναός του Αγίου Γεωργίου βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, είναι μονόκλιτος βασιλικού ρυθμού, διαστάσεων 16x8 περίπου. Χρησιμοποιείται ως κεντρικός Ναός του χωριού και συνεπώς εκεί τελούνται οι περισσότερες θρησκευτικές τελετές. Για ένα διάστημα μάλιστα γύρω στο 1995 λειτούργησε εδώ το σχολείο καθώς το κτίριό του ανακαινίστηκε.
  Η ανέγερση του Ναού ξεκίνησε στις αρχές του 20ού αιώνα και τελείωσε περίπου το 1910. Βέβαια ορισμένες προσθήκες, όπως το καμπαναριό, έγιναν το 1926 επειδή όμως τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν (τσιμέντο, αμμοχάλικο) διαβρώθηκαν κρίθηκε αναγκαίο να κατεδαφισθεί και να ανεγερθεί ένα καινούριο το 1998 με προσφορές των κατοίκων. Το τέμπλο τοποθετήθηκε το 1928.
  Ο Ναός είναι κτισμένος από πέτρα, με όλες τις δυσκολίες που έχει ένα τέτοιο κτίσιμο. Η συγκέντρωση και η μεταφορά της πέτρας ήταν ένα μεγάλο πρόβλημα. Βοήθησαν, όμως, για άλλη μια φορά οι κάτοικοι. Πριν πάνε το πρωί στις αγροτικές δουλειές τους οι χωριανοί ένιωθαν την ηθική υποχρέωση να μεταφέρουν με το άλογό τους ένα φορτίο πέτρες από τον ποταμό ή από οπουδήποτε αλλού για να έχουν επάρκεια οι μάστορες να χτίζουν. Οι γυναίκες με τη σειρά τους ετοίμαζαν ό,τι μπορούσαν, λίγο κρασί και φαγητό, για να πάνε στους εργάτες και τους τεχνίτες. Οι πελεκητές πέτρες οι οποίες διακοσμούν τις πόρτες και τα παράθυρα μεταφέρθηκαν με άλογα από το Βατόλακκο. Στο Βατόλακκο ερχόταν με κάρα και σούστες από τα Χανιά. Τέτοια πέτρα στην εποχή μας δεν υπάρχει.
  Τα πλακάκια στο πάτωμα του Ναού τοποθετήθηκαν μετά τον πόλεμο του 1940. Ο αύλειος χώρος του Ναού, όσος περιβάλλεται με τον πέτρινο περίβολο, χρησιμοποιήθηκε και ως κοιμητήριο μέχρι το 1975, οπότε και άρχισε να μεταφέρεται στο χώρο που υπάρχει ακόμα και σήμερα, πίσω από το Ναό. Στο Βόρειο τμήμα του Ναού, κάτω από τον περίβολο, το ακίνητο άνηκε στο Ναό πριν το 1974. Εκεί υπήρχαν τάφοι 60-70 χριστιανών από το συνοικισμό "Πέτρα" οι οποίοι σφαγιάστηκαν από τους Τούρκους που είχαν έρθει από το Σάσαλο, οπότε και ερημώθηκε ο συνοικισμός και σήμερα ακούγεται με την ονομασία "Καταλύματα".
  Τα υπόστεγα με πέργκολα τοποθετήθηκαν το 1999 για να προστατεύονται οι ξύλινες πόρτες από τη βροχή. Το 2000 τοποθετήθηκε νέα κεραμοσκεπή και το 2001 το πλακόστρωτο στον αύλειο χώρο. Το 2003 ασφαλτοστρώθηκε από τον τότε Δήμο Μουσούρων η εξωτερική πλατεία του Ναού και ένα χρόνο αργότερα μπήκε το καλοριφέρ στο Ναό. Μετά τους νέους σοβάδες του θόλου που μπήκαν το 2007, θεωρήθηκε ότι προστατεύεται επαρκώς ο Ναός από την υγρασία και ξεκίνησε η αγιογράφησή του με οικονομικές δυσκολίες αλλά και προθυμία για άλλη μια φορά από τους χωριανούς.


  Ανήμερα της εορτής το πρωί, κάθε χρόνο, προσφέρεται παραδοσιακό κέρασμα από τις γυναίκες του χωριού και ό,τι έχει "τάξιμο" ο καθένας... Είστε ευπρόσδεκτοι!

Πληροφορίες και κομμάτια του κειμένου ελήφθησαν από το βιβλίο, ή όπου αλλού οδηγούν τα links.

Παρακάτω...

Τρίτη 1 Νοεμβρίου 2011

Καφεπαντοπωλείον "ΤΟ ΚΕΝΤΡΟΝ"...


  Στο Μεσοχώρι, στο μέσον δηλαδή του χωριού, είναι η πλατεία που τερμάτιζαν για πολλά χρόνια τα λεωφορεία. Εκεί έχουν τα σπίτια τους κάποιες οικογένειες Μιχελάκηδων και Φραντζεσκάκηδων. Στο κέντρο του χωριού, στην πλατεία, εκτός από το σχολείο, βρίσκονται επίσης το πρώην κοινοτικό κατάστημα, οι αποθήκες του άλλοτε συνεταιρισμού και το παλιό κεντρικό καφενείο.

  Ήταν οι εποχές που στα καφενεία έβρισκε κανείς κρασί, τσικουδιά, ούζο, κονιάκ, λουκούμια, μέντα, τσιγάρα… Το εκάστοτε καφενείο ήταν κι ένα μικρό μπακάλικο, απαραίτητο για ένα χωριό όπως το δικό μας που, λόγω υψομέτρου και κακής συγκοινωνίας για πολλά χρόνια, ήταν απομακρυσμένο από τα αστικά κέντρα. Έτσι έβρισκε κανείς λίγα από όλα τα είδη πρώτης ανάγκης: αλεύρι, ζάχαρη, κάποια όσπρια, ρύζι, παστές σαρδέλες, βακαλάο, ρέγκες και καμία κονσέρβα. Τα περισσότερα προϊόντα έρχονταν από τις Βουκολιές.
 Ίσως το πιο σημαντικό καφενείο των τελευταίων χρόνων στο χωριό, το καφενείο του Παναγιώτη Κυρ. Μιχελάκη, το «καφενείο του Πανάγο». Το άνοιξε λίγο μετά τον ερχομό του δρόμου, το 1950, και έκλεισε το 1986, όταν αρρώστησε ο Πανάγος και δε μπορούσε να συνεχίσει τη λειτουργία του.
 Για την ακρίβεια δεν ήταν μόνο καφενείο αλλά και μπακάλικο, κρεοπωλείο, τηλεγραφείο και τηλεφωνείο, αφού για πολλά χρόνια εδώ βρισκόταν το μοναδικό τηλέφωνο στο χωριό. Ήταν το κέντρο της κοινωνικής ζωής.
 Εκεί συναντιόντουσαν, αν όχι όλοι, οι περισσότεροι χωριανοί κάθε βράδυ, με συζητήσεις  για τα καθημερινά προβλήματα, άλλοτε με ηρεμία και κατανόηση, άλλοτε έντονα με μικροκαυγάδες και φασαρίες! Η πρέφα έδινε και έπαιρνε. Ήταν το κυρίαρχο παιχνίδι. Παιζόταν από τρεις παίκτες, αλλά οι άλλοι 5-6 που μπορούσαν να παρακολουθούν διασκέδαζαν περισσότερο. Πολλές φορές έπαιζαν και πρέφα καπικάδα και ο καημένος ο καφετζής (ο Πανάγος) αναγκαζόταν να φύγει, να πάει για ύπνο στο σπίτι του στα Δρακουλιανά, ίσως και μετά τις 12 τα μεσάνυκτα καμιά φορά. Υπήρχαν μανιώδεις πρεφαδόροι. Σε άλλους άρεσε ένα άλλο παιχνίδι, το 66, υπήρχαν ακόμη ταβλαδόροι και τη δεκαετία του 60’ κυκλοφόρησε και το κουμ-καν.
   Το καφενείο του Πανάγο ήταν και κέντρο της πολιτικής ζωής. Εδώ ερχόταν σε κάθε προεκλογική περίοδο οι υποψήφιοι Βουλευτές κι έκαναν τις προεκλογικές τους ομιλίες με ατελείωτα «ΘΑ»…!
   Για πολλά χρόνια το δωμάτιο που βρισκόταν το τηλέφωνο και το οποίο εφάπτονταν στο καφενείο, εξυπηρέτησε τις ανάγκες των οδηγών των λεωφορείων ως ξενοδοχείο ύπνου, διότι τα λεωφορεία που έκαναν το δρομολόγιο, διανυκτέρευαν στο Σέμπρωνα. Έτσι οι οδηγοί είχαν το δικό τους χώρο για να ξεκινήσουν πάλι το πρωί για τα Χανιά.
  Ήταν ένας φιλόξενος και ανοικτός τόπος για τους δασκάλους, για τους ιερείς, για τους εμπόρους, για τους οδηγούς, τους ζητιάνους, το γιατρό, το γεωπόνο μα και για κάθε ξενομπάτη. Για όσους το έζησαν άφησε μια εποχή. Ειδικά τα καλοκαίρια, που ερχόταν το θερινό σινεμά, με τις ελληνικές ταινίες να γεμίζουν τα πεζούλια έξω θεατές!!!
   Εμείς δυστυχώς δεν το προλάβαμε… Όμως το επιβλητικό κτίριο δίπλα στο σχολείο είναι σαν να κουβαλά ακόμα ένα κομμάτι από τη δόξα του. 
Στα δικά μας παιδικά μάτια ήταν σαν να περίμενε κάποιον να γυρίσει το κλειδί στην κλειδαριά και να ξαναανοίξει την πόρτα! 
 Ίσως να φταίνε οι ιστορίες που όλοι έχουμε ακούσει για το μέρος αυτό του χωριού. Το σίγουρο είναι ότι η ιστορία του δεν θα ξεχαστεί … όσα χρόνια κι αν περάσουν!

Πληροφορίες και κομμάτια του κειμένου ελήφθησαν από το βιβλίο, ή όπου αλλού οδηγούν τα links. Ευχαριστούμε ιδιαίτερα την εγγονή του Πανάγο για τις φωτογραφίες.
Παρακάτω...
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...